Özgül Fobi Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Özgül Fobi Nedir?

Özgül fobi, kişinin korkmasına neden olan durum ile karşı karşıya gelince zarar göreceğini düşünerek kontrolünü kaybetmesi, paniğe kapılması veya bayılması şeklinde kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Örneğin yükseklik korkusu bulunan kişilerin yüksek bir yerde bulunmak zorunda kaldıklarında korkarak gösterdikleri tepki özgül fobiye örnek olarak gösterilebilmektedir. Buna benzer olarak bir kimsenin uçak kazası yaşamaktan korkması nedeniyle uçağa binememesi ve paniğe kapılması özgül fobi yaşadığını göstermektedir.

Kişi korku duyduğu durum ile karşı karşıya kaldığı zamanlarda ani bir şekilde kendini gösteren panik ortaya çıkmaktadır. Özgül fobisi olan kimseler karşı karşıya gelmekten korktukları olaylardan mümkün oluğunca kaçmayı tercih etmekte eğer kaçmaları mümkün olmayacaksa şiddetli olarak panik ve kaygı yaşamaktadırlar. İlk olarak kaygı duyulan olay ve durum karşısında zamanla panik yaşanmakta ve bu durum belirli bir süre sonra kişinin yaşam kalitesi üzerinde etkili olmaktadır.

Özgül Fobinin Belirtileri Nelerdir? 

• Korku
• Kaygı
• Nabız ve kalp atışlarında artış
• Sıkıntı
• Stres
• Kaslarda gerginlik

Özgül Fobi Tanısı Nasıl Konulur?

Özgül fobi tanısı konulabilmesi için kişinin korktuğu durum veya olay ile karşılaştığında yaşadığı kaygı ve paniğin kişide belirgin düzeyde sorun meydana getirmesi ve bu durumun kişinin çalışma ve sosyal yaşantısı üzerinde olumsuz etki oluşturması gerekmektedir. Kişide korkunun başlamasına neden olan birçok durum bulunmaktadır. Buna bağlı olarak beş tip özgül fobi tanısı konmaktadır.

Durumsal: insanların birçoğu uçaktan, toplu taşıma araçlarında bulunmaktan, asansörde kalmaktan, araba kullanmaktan korkarlar. Böyle durumlarla karşı karşıya kalan insanlara konulan tanı durumsal özgül fobidir. Genellikle çocukluk yaşlarında ortaya çıkan bu durum zamanla kişinin yaşamını olumsuz yönde etkilemektedir.

Doğal çevre: kişinin yükseklikten, denizden, fırtınadan, gök gürültüsünden ve diğer doğa olaylarından korku duyması sonucu ortaya çıkan özgül fobi türüdür. İlk olarak çocukluk döneminde ortaya çıkmaktadır.

Hayvanlar: genellikle çocukluk döneminde başlayan ve böcek, köpek, fare gibi hayvanlara karşı aşırı korku duyma şeklinde görülür. Örneğin kişi hayatında hiç köpek saldırısına uğramasa bile kişinin köpekten korkması ya da yüksekten düşme gibi bir durumla karşılaşılmamış olmasına rağmen yüksekten korkması özgül fobiye örnek olarak gösterilebilmektedir.

Özgül Fobi Tedavisi

Özgül fobi yaşayan kişiler kolaylıkla tedavi edilebilmektedir. Özgül fobinin tedavisinde ilaçlara pek fazla yer verilmemektedir. Çünkü bazı zamanlarda ilaç tedavisi zararlı olabilmektedir. Bu nedenle özgül fobinin tedavisinde daha çok davranışçı terapi yöntemleri kullanılmaktadır. Bu yöntemde kişinin korktuğu duruma neden olan faktörler iyi bir şekilde analiz edilerek korkuları ile yüzleşmesi sağlanmaktadır. Kişinin korkuları ile yüzleşmesi sağlanırken yavaş yavaş artırılarak tedavide önemli bir aşama katledilmiş olmaktadır.

Kişinin korkularıyla yüzleşmesi en başlarda zor olsa da zamanla kişi korkularından kurtulabilmektedir. Günümüzde teknolojide ve diğer alanda yaşanan gelişmelere bağlı olarak bütün hastalıkların tedavisinde olduğu gibi özgül fobinin tedavisinde de çok farklı yöntemler kullanılmaktadır. Son dönemlerde insanları korkularıyla yüzleştirmek için sanal gerçeklik uygulamaları ile kişiye ses ve görüntü verilerek korkularıyla yüzleşmesi sağlanmaktadır.

Özgül fobi yaşayan bir kişinin ailesi ve kendisi tarafından bu durumun bir sorun olarak görülmeyip normal bir durummuş gibi karşılanması sebebiyle büyük bir sorun haline gelmektedir. Fakat özgül fobiler kişinin yaşam kalitesi düşürmekte ve hayatını kısıtlamaktadır. Bu nedenle mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.

Özgül fobinin tedavisini psikolog ve psikiyatrlar tarafından yapılmaktadır. Genellikle davranışçı terapi yöntemiyle yapılan tedavi gerekli görüldüğü takdirde ilaç ile desteklenmektedir.